Ở bài viết trước, anh em mình đã cùng “khui” khái niệm Báo cáo tài chính là gì – hiểu nôm na là tấm gương soi sức khỏe doanh nghiệp.
Còn hôm nay, chúng ta chém gió xoáy hơn: ai là người thật sự viết ra cái bản báo cáo đầy số liệu ấy?
 |
| Hình ảnh nhóm kế toán chuyên nghiệp đang phân tích báo cáo tài chính với biểu đồ trên bàn, tài liệu và ghi chú được sắp xếp, Công việc tập trung vào số liệu và dữ liệu quan trọng |
Hóa ra đằng sau những con số lợi nhuận nghìn tỷ là cả một đội quân cặm cụi ngày đêm – những người mà dân tài chính gọi bằng cái tên kính nể: phòng kế toán, đứng đầu là kế toán trưởng hoặc CFO.
Họ chính là “kiến trúc sư” chiến thần Excel của mọi con số, là người quyết định xem doanh nghiệp trông giàu thật hay giàu bằng niềm tin.
Ai Là Người Lập Báo Cáo Tài Chính?
Câu hỏi huyền thoại mà hầu như F0 (người mới chơi cổ phiếu chứng khoán) nào cũng từng hỏi:
“Vậy thì ai là người viết bảng báo cáo đó? Chắc học đại học tài chính kế toán ra và làm cho công ty đó luôn á?”
Chuẩn luôn anh em ạ 😎. Báo cáo tài chính (BCTC) không tự mọc ra từ đất như cây trứng cá trước nhà, mà là sản phẩm của phòng kế toán – đội quân cẩn trọng, tỉ mỉ và hơi “khó tính” nhất doanh nghiệp.
Người “cầm trịch” là Kế toán trưởng (Chief Accountant) hoặc Giám đốc tài chính (CFO) – những bộ não kiểm soát toàn bộ dòng tiền và con số.
Họ phải ký tên lên báo cáo – nghĩa là chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu có sai phạm.
Ở các doanh nghiệp lớn như Vinamiu, Hòa Phất, Thế Giới Đi Bộ... có cả một đội ngũ kế toán, kiểm soát nội bộ chuyên ăn với viết báo cáo.
Tón lại: Nếu ví doanh nghiệp như một con tàu, thì CEO là thuyền trưởng, còn kế toán trưởng là người cầm bản đồ, đo từng lít dầu, đếm từng đồng xu, đảm bảo con tàu không đâm vào đá ngầm
- Trước khi nhổ neo, thuyền trưởng phải có báo cáo tài chính trong tay – một bản thống kê chi tiết xem đã mua bao nhiêu lít dầu, chuẩn bị bao nhiêu gạo, chất lên tàu bao nhiêu thùng nước và có đủ thủy thủ để vận hành hay chưa.
- Tất cả nhằm đảm bảo rằng tàu ra đi thì còn có ngày trở về, chứ không phải mới ra tới giữa mênh mông biển cả, thì đã hết dầu, hết gạo rồi ngồi ngắm sóng biển, chờ cứu hộ😅. lúc ấy khóc tiếng mán
- Và khi hành trình kết thúc, cập bến an toàn, chỉ cần nhìn vào báo cáo tài chính là biết ngay chuyến đi ấy bắt được bao nhiêu cá (ghi chi tiết từng con), còn dư bao nhiêu dầu (tính từng mililit) và sót lại bao nhiêu hạt gạo mắm muối trong khoang bếp. tình trạng sức khỏe máy móc động cơ, khấu hao... để tổng hợp rằng chuyến đó lời hay lỗ
- Đó chính là nghệ thuật của BCTC – kể lại toàn bộ hành trình của doanh nghiệp bằng con số, chi tiết đến từng đồng, từng lít, từng hạt – để ai nhìn vào cũng biết chuyến đi ấy lời hay lỗ, vất vả hay vinh quang.
Thiếu họ, doanh nghiệp chẳng biết mình đang giàu thật hay chỉ đang mơ mộng trong báo cáo.
Thiếu họ, thì người chơi cổ phiếu chứng khoán như chúng ta sẽ khó rút tiền trong ví ra để đầu tư cho doanh nghiệp đó.
(bản chất của nhà đầu tư là sinh lợi nhuận, giống như gửi tiết kiệm ngân hàng và cuối tháng lấy lãi, chứ không ai đem tiền nhà mình đi đầu tư vào một công ty nợ nần chồng chất, thua lỗ, hoặc sắp phá sản)
Và đúng như F0 đoán, người lập báo cáo tài chính đều xuất thân từ kế toán, kiểm toán, tài chính, có trong tay những chứng chỉ CPA, ACCA, ICAEW – nói chung toàn người đếm số nhanh hơn bấm máy tính.
Một số kế toán trưởng còn có “năng lực siêu nhiên😅”: cộng trừ nhân chia 5 chữ số mà không cần bấm máy tính, hoặc nhìn vào bảng cân đối kế toán là biết ngay tương lai công ty Tươi sáng như cổ phiếu quốc dân vừa ra tin chia cổ tức khủng hay tối thui như nhà chị dậu đêm 30 bị mất điện
Hotgirl kế toán và sự thật sau màn ảnh
Người ta vẫn hay bảo: “Kế toán là nghề dành cho những cô gái xinh đẹp, chỉn chu như chinsu thơm ngon, nàng thơ, vợ quốc dân, tay cầm láp tốp, sổ sách, mái tóc mượt như sunsilk bồ kết”
Nghe thì mùi mẫn, nhưng thực tế, đó là hệ quả trực tiếp của phim Hàn và mấy bộ sitcom công sở bóng loáng thôi anh em ạ.
Trong phim, các nàng kế toán xuất hiện như thiên thần giữa văn phòng: áo sơ mi trắng tinh như mây, chân váy zen, môi đỏ má hồng, ngọt lêu lếu, vừa tính nhẩm vừa cười nhẹ phát tiền cho nhân viên như cơn gió xuân.
Không phải như thế đâu anh em
Ngoài đời thật họ như thế nào?
Xin lỗi anh em nhé, phòng kế toán 10 người thì hết 8 là đàn ông, còn lại 2 nữ thì một đồng bóng, một trông như… bản nâng cấp của Thị Nở sau mùa mưa bão bualoi 😅.
Nói vậy không phải chê đâu, mà là nói thật. các anh em nên xem phim "cô gái xấu xí" nơi mà diễn viên Huyền Diệu trợ lý tổng giám đốc kế toán công ty. chắc sẽ gần gũi thực tế hơn
ngoài đời hiếm có kế toán nào xinh đẹp như hót gơ toptop đâu
Vì kế toán là nghề cần logic, khô khan, tỉ mỉ, và thường thu hút những người có bộ não Excel và trái tim… bằng thép không gỉ, hoặc inox
Không phải ai xinh cũng đủ kiên nhẫn ngồi đối chiếu số dư, dò từng dòng chi phí, gõ từng mã hóa đơn tới 3h sáng chỉ vì sai một con số lẻ.
Xinh đẹp thì hiếm lắm, mà tài năng lại còn hiếm gấp đôi – nên hotgirl kế toán thường chỉ tồn tại trong clip TikTok lắc hông hoặc trong trí tưởng tượng của anh em mà thôi nha
Đứa Em Họ Mộng Mơ Làm thư ký Kế Toán tài chính
Hôm rồi có đứa em họ học cấp 3 sang nhà chơi, vừa ngồi xuống đã thao thao bất tuyệt: “Anh ơi, sau này em muốn làm thư ký giám đốc, kiểu như kế toán xinh đẹp ôm laptop đi cạnh tổng tài, rồi lấy chồng đại gia, đi du lịch...”
Tôi nghe xong, Không nói nhiều, tôi rút ngay cây bút và đưa cho nó ghi ra 7 hằng đẳng thức, kèm vài hệ phương trình tìm x, y, z và bài toán tính phần trăm lợi nhuận.
Nó cầm lên nhìn đúng 30 giây rồi kêu: “Nhức đầu...👼”
Thấy chưa, tỉnh lại đi em, anh đã bảo rồi.
Kế toán tài chính mà sợ con số, chóng mặt vì phần trăm, thì đi bóc lịch nhé, còn lâu mới ôm nổi laptop chứ đừng nói yêu tổng tài.
Nghề này không phải chỉ cần xinh, mà phải tính nhanh, hiểu sâu, cứng đầu như Excel lỗi công thức.
Tôi bảo luôn: “Nếu đã ước mơ, thì ước làm bà chủ cho nó đáng một điều ước. xong Em thuê kế toán, thuê thư ký, thuê cả giám đốc về làm cho em. Thế mới bõ công ước mơ chứ!”
Nó ngồi im, mặt nghệt ra… 😡
nói thế thôi chứ tôi cũng động viên cho em nó đỡ buồn: giới trẻ bây giờ năng động, xinh như em thì làm idol tiktok, bán hàng online facebook, blogger du lịch, chứ làm nhân viên cho thằng khác sai bảo làm chi
Con Đường Học Hành: Từ Học Sinh Giỏi Lý Hóa Đến Cử Nhân kinh tế
Thực tế, những ai chọn ngành Tài chính – Kế toán – Ngân hàng đều không phải dạng vừa đâu anh em ạ
Thời cấp 3, họ đã lộ thiên phú giỏi toán, lý, hóa.
nếu bạn Nhạy cảm với các con số, phản xạ nhanh với phương trình, chỉ cần nghe đến “hàm số bậc hai” vẽ đồ thị hàm số, xác suất thống kê, tổ hợp chập K của N phần tử...là mắt sáng lên như đèn pin.
thì chúc mừng bạn hợp với nghề kế toán
Khi thi đại học, ba môn Toán – Lý – Hóa thường từ 22 đến 24 điểm trở lên, họ lấy điểm chuẩn thế, không biết giờ thế nào?
Rồi họ vào học đại học chính quy – nơi 4 năm ròng rã ăn ngủ cùng Nguyên lý kế toán, Kiểm toán, Tài chính doanh nghiệp, Phân tích báo cáo tài chính, Chuẩn mực kế toán Việt Nam và quốc tế (VAS – IFRS).
Nói chung, một khi đã bước vào ngành này, chỉ có hai lựa chọn: học nghiêm túc hoặc biến mất.
Học nghề kế toán tài chính để sau này viết được một bản báo cáo tài chính?
Nếu đã chọn nghề này – hãy học đại học chính quy.
Còn không, cứ học nghề cho lành: làm công nhân lương 10 triệu, vui vẻ, không deadline, không kiểm toán, không “thuyết minh dòng tiền âm”. nọ kia khỏe người
Trừ khi bạn tự mở doanh nghiệp – khi đó bạn tự kế toán cho chính mình, lời lãi bao nhiêu cũng tự chịu trách nhiệm.
Còn nếu không, hãy nhớ: “Học kế toán không dành cho người mơ mộng. Nó dành cho người tỉnh táo, logic và đủ lì để cãi nhau với Excel suốt đời.”
tóm lại Hotgirl kế toán ngoài đời không phải là người vừa đẹp vừa giỏi,
mà là người biết làm việc trong thầm lặng, chịu áp lực như núi, và vẫn cười dù sai số 0.01.
Còn phim Hàn chỉ cho ta thấy phiên bản mộng mơ của nghề này – nơi Excel tự căn chỉnh, báo cáo tự đẹp, và sếp luôn khen “Good job em!” trước khi tan ca.
Ngoài đời thì khác:“Excel treo, sếp réo, deadline dí, thuế gọi, kiểm toán đến. Và em – vẫn ngồi đó như chưa có chuyện gì, đầu tóc rối, mắt thâm, tay run run gõ phím: =SUM(niềm tin, nỗ lực, và một chút đau khổ).”
Thực Tập Và Đi Làm – Hành Trình Từ “Pha Trà” Đến “Ký Báo Cáo Tài Chính”
Ra trường, ai cũng tưởng cầm tấm bằng là oai phong lẫm liệt.
Nhưng không giống như chém gió đâu, thực tế nó phũ như bảng lỗ lũy kế. để tôi kể tiếp cho anh em nghe nhé
Cử nhân tài chính kế toán đi làm thường bắt đầu bằng công việc rất “cao quý”: rót nước, pha trà, photo chứng từ, nhập liệu và hứng chịu deadline như cơm bữa.😅
Có khi 3 năm đầu, năng suất chủ yếu là… pha cà phê cho sếp và đánh văn bản thuê.
Nhưng chính trong những ngày ấy, họ học được điều mà sách vở không dạy:
- Cách “sào nấu” số liệu sao cho hợp lý.
- Cách diễn đạt con số bằng ngôn từ tài chính mượt như văn của cụ Nam Cao
- Và quan trọng nhất: cách sống sót giữa deadline, kiểm toán và thuế vụ.
- Hoặc trở thành nơi đổ tội, chuyện kế toán non kém hứng tội cho công ty nhan nhản mặt báo
Đỉnh Cao Nghề Kế Toán Là Viết Văn Vở
Người ta tưởng dân tài chính khô khan con số và biểu đồ, nhưng thật ra không phải thế đâu anh em ạ, họ giỏi văn học đến mức thượng thừa.
Một người kế toán kỳ cựu có thể viết phần “Thuyết minh báo cáo tài chính” bằng văn phong trau chuốt, tinh tế, khiến kiểm toán đọc mà… không biết nên nghi hay nên phục.
Vì thế, kế toán giỏi không chỉ giỏi số, mà còn giỏi chữ – biết làm sao để con số xấu nhìn bớt xấu, con số đẹp nhìn càng đẹp.
Đó là nghệ thuật trình bày và thuyết phục, chứ không chỉ là ghi chép.
nơi đó có sự kết hợp của chiến thần excel, PowerPoint, slide đỉnh cao của tin học văn phòng
sau khi đã trải qua tất cả các khóa học chuyên ngành về tài chính kế toán chính quy. Làm cho một vài công ty chục năm, nếu may mắn sống sót, họ dần trở thành những tay kế toán lão luyện, vừa giỏi số, vừa “giỏi diễn”. kiểu cáo già
Một con số lệch họ biết “nắn lại”, một báo cáo xấu họ biết “tút tát” lại cho vừa mắt ban giám đốc.
Nói cách khác – họ không chỉ giỏi kế toán, mà còn giỏi… kể chuyện bằng số liệu.
 |
| Hình ảnh minh họa nhóm nhân viên chuyên nghiệp đang phân tích báo cáo tài chính với biểu đồ trên máy tính và tài liệu, sử dụng số liệu quan trọng. Môi trường làm việc hiệu quả giúp tối ưu hóa quản lý tài chính doanh nghiệp. |
Ai Kiểm Chứng Số Liệu? – Ba Lớp Soi Căng Như dây đàn
Đừng nghĩ lập xong được bản BCTC là xong nha anh em, phải qua ba cửa ải kiểm tra
1. Ban Kiểm Soát Nội Bộ – Đội An Ninh Trong Nhà
Nhiệm vụ: soi sổ, kiểm tra chi phí, hợp đồng, hóa đơn.
Đảm bảo phòng kế toán không tự biên tự diễn.
Thậm chí, có công ty soi tới cả… giấy vệ sinh, bút bi trong chi phí văn phòng cho nhân viên 😆. có vụ kế toán kê khống chi phí văn phòng lên để đúc túi đó
2. Ban Giám Đốc & Hội Đồng Quản Trị – Cấp Phê Duyệt
viết báo cáo tài chính xong dày 100 trang và đưa nó cho CEO với Chủ tịch HĐQT phải ký xác nhận số liệu thật.
Một chữ ký, đôi khi đổi bằng chỗ VIP trong trại tạm giam nếu dám “nấu cháo tài chính” quá tay.
3. Kiểm Toán Độc Lập – Trọng Tài Quốc Tế
Gồm những cái tên như KPMG, PwC, EY, Deloitte.
Họ đến, lật tung sổ sách, hỏi tới từng dòng chi phí.
Nếu thấy mùi “xào nấu”, họ để lại ghi chú lạnh lùng:“Báo cáo này có một số điểm nghi vấn rồi đó, nhưng tôi chưa bắt được quả tang.”
tóm lại: báo cáo tài chính là một bộ hồ sơ sức khỏe của doanh nghiệp, nó được lập bởi kế toán trưởng của công ty, và được kiểm chứng qua rất nhiều lớp nhằm mục đích các con số đó là thực tế
Nếu anh em nào chưa đọc bài khái niệm“Báo Cáo Tài Chính Là Gì?” thì đọc ngay đi nhé!Tôi để link màu cam đó, vào đọc luôn cho nóng
Ai Là Người Phê Duyệt Báo Cáo Tài Chính?
Sau khi kiểm tra đủ ba tầng, Ban Giám Đốc công ty ký phê duyệt, rồi gửi đi các nơi:
- Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN)
- Sở Giao dịch Chứng khoán (HOSE, HNX, UPCoM)
- Cơ quan thuế
Báo cáo sau đó được công bố công khai trên website công ty và sàn – nơi anh em F0 canh từng quý như fan chờ MV của idol Kpop. blackpink
Khi báo cáo ra, cả room “rung chuyển” – người thì vui như trúng Vietlott, người thì cháy tài khoản
Nếu Số Liệu Báo Cáo Tài Chính Không Minh Bạch Thì Sao nhể?
Cái này mới là phần hồi hộp anh em ạ. Kiểm toán sẽ có 4 kiểu “ý kiến”:
1. Chấp Nhận Toàn Phần
Mọi thứ ok, sạch như nước suối Lavie.
2. Ngoại Trừ, quan ngại:
Có vài điểm nghi ngờ nhỏ, nghi vấn hoặc lỗi nhỏ quá chưa tìm ra nguyên nhân
3. Nhấn Mạnh
– Kiểu cảnh báo: “Công ty đang vay hơi nhiều đó nha.”
4. Từ Chối Đưa Ý Kiến
Toang rồi ông giáo ạ. Cổ phiếu bị cảnh báo, thậm chí hủy niêm yết.
Nhà đầu tư lúc này chỉ còn biết ôm chart mà khóc.
1. Chấp Nhận Toàn Phần
Mọi thứ ok, sạch như nước suối Lavie.
2. Ngoại Trừ, quan ngại:
Có vài điểm nghi ngờ nhỏ, nghi vấn hoặc lỗi nhỏ quá chưa tìm ra nguyên nhân
3. Nhấn Mạnh
– Kiểu cảnh báo: “Công ty đang vay hơi nhiều đó nha.”
4. Từ Chối Đưa Ý Kiến
Toang rồi ông giáo ạ. Cổ phiếu bị cảnh báo, thậm chí hủy niêm yết.
Nhà đầu tư lúc này chỉ còn biết ôm chart mà khóc.
Những Cú Phốt Kinh Điển Trong Giới Báo Cáo Tài Chính
FLờC & Tân Hoàng M..: khi “sổ sách thành truyện cổ tích”, lãnh đạo “lên báo”, cổ phiếu “xuống vực”.
TtêF (công ty gỗ): kiểm toán “từ chối đưa ý kiến” → niềm tin sụp đổ, giá rớt như rơi từ trên mái tôn xuống đất
Một số công ty BĐS: lợi nhuận khủng, dòng tiền âm.
“Tiền thì không có, nhưng niềm tin thì tràn trề.” 🤣
Minh Bạch Báo Cáo Tài Chính – Nơi Đáng Tin la bàn tài chính
nói về bản chất báo cáo tài chính lập ra để tin tưởng nhau chứ không phải công cụ để lừa nhau
Về lý thuyết: Đáng tin như Google Maps.
Nhưng thực tế: đôi khi chỉ chỉ đúng hướng, không đúng đường.
"Đừng thấy hoa nở mà ngỡ mùa xuân về" đừng tin vào lời ong bướm
“Đừng tin vào lợi nhuận, hãy nhìn dòng tiền – vì tiền là sự thật, còn lợi nhuận chỉ là niềm tin.”
Vì trong tài chính, lợi nhuận đôi khi chỉ là niềm tin trên giấy, còn dòng tiền mới là tiền thật trong túi.
vì dân ta thường chơi chứng khoán theo hệ cảm là xúc, về khoản báo cáo tài chính và vinasoi các số liệu thì có vẻ như khối ngoại họ chuyên nghiệp hơn hẳn ta
Lợi nhuận trong báo cáo tài chính. Con số đẹp như mơ, nhưng có thể… ảo
Lợi nhuận là thứ doanh nghiệp tự ghi ra trên sổ, nghe sang chảnh lắm: doanh thu trừ chi phí, rồi ra “lãi ròng” theo chuẩn mực kế toán.
Nhưng cái đẹp nào mà chẳng có góc khuất: Đánh tráo khái niệm, tạm ứng niềm tin.
- Doanh thu có thể chưa thu được tiền (mới ghi nhận thôi).
- Chi phí có thể chưa hạch toán đủ.
- Thậm chí có khi còn xào nấu số liệu cho báo cáo nhìn long lanh hơn thật tế.
Nói trắng ra là:“Lợi nhuận là thứ kế toán viết ra để sếp vui, cổ đông mừng và cổ phiếu lên giá.”
Nhưng chưa chắc đã là tiền thật đâu anh em ạ 😅.
☕ Ví dụ Quán trà đá blog chém gió
Giả sử tôi mở quán trà đá: mỗi cốc bán 5.000 đồng, một ngày bán 200 cốc → ghi ngay doanh thu 1 triệu. “Lãi to rồi!”hehe ngon làm giàu không khó
Nhưng thực tế, có 20 ông khách bảo “cho anh ghi nợ mai trả” (và mất hút luôn).
Rồi chưa tính trừ tiền mua trà, đá, chanh, điện, chỗ ngồi, công thuê mấy đứa sv rửa cốc...
Kết quả: trên sổ thì lợi nhuận 300.000, nhưng trong túi của tôi thật sự chỉ còn 200.000 tiền mặt – và đó mới là dòng tiền thật.
Vậy mới nói, sổ thì có thể nổ, chứ ví mà rỗng là toang.
Dòng tiền trong báo cáo tài chính Sự thật không biết nói dối
- Dòng tiền là tiền thật chảy vào và chảy ra khỏi doanh nghiệp:
- Tiền khách hàng thanh toán thật.
- Tiền mua nguyên liệu, trả lương, trả lãi vay.
- Tiền đầu tư, vay mượn, chia cổ tức.
Nó không biết nói dối và không thể “xào nấu” như lợi nhuận.
Dòng tiền dương → công ty thật sự có tiền.
Dòng tiền âm → dù báo lãi, công ty vẫn đang đốt tiền sống tạm bợ.
Ví dụ: Công ty A báo lãi 500 tỷ, nhưng dòng tiền âm 600 tỷ – tức là lãi trên giấy, chứ tiền thật đã bay theo gió.
Vì sao trong báo cáo tài chính tiền là sự thật, còn lợi nhuận chỉ là niềm tin
Vì lợi nhuận phụ thuộc vào cách ghi nhận kế toán, còn tiền mặt thì nằm đó, trong tài khoản ngân hàng – không nói dối được.
Nhiều doanh nghiệp báo lãi khủng cho đẹp sổ, đẩy giá cổ phiếu, ngoại
nhưng thật ra nợ ngập đầu, dòng tiền âm triền miên → kiểu này thì tỷ phú mì ăn liền cũng không cứu nổi đâu anh em ạ 😅
Cho nên, nhà đầu tư “tỉnh” thường:
- Đọc báo cáo dòng tiền trước khi xem lợi nhuận.
- So sánh dòng tiền từ hoạt động kinh doanh với lợi nhuận ròng.
- Nếu lợi nhuận tăng mà dòng tiền vẫn âm → cẩn thận, có mùi “make-up kế toán”.
Báo Cáo Tài Chính Là Nghệ Thuật, Nhưng Minh Bạch Là Trách Nhiệm
Báo cáo tài chính là tấm gương phản chiếu sức khỏe doanh nghiệp.
Kế toán trưởng là họa sĩ, CFO là đạo diễn, kiểm toán là giám khảo, còn nhà đầu tư chính là khán giả trả tiền mua vé xem phim.
Một con số sai – đủ để biến phim tình cảm tài chính thành phim kinh dị sổ sách.
“người lập báo cáo tài chính Là cả một ekip như Marvel Studios – có người viết kịch bản, người chỉnh màu, người duyệt trailer, và người chờ hậu kỳ.”
Trong đầu tư cũng như trong cuộc đời, điều đáng sợ không phải là thua lỗ, mà là không biết mình đang lỗ ở đâu.
- Con người có thể sống bằng ảo tưởng, nhưng doanh nghiệp chỉ sống bằng dòng tiền.
- Minh bạch là thứ ít người thích nhưng ai cũng cần, giống như thuốc đắng mà chữa đúng bệnh.
- Ở đời, không có số liệu nào hoàn hảo, chỉ có lương tâm kế toán còn hoạt động hay không.
Tags:
bao-cao-tai-chinh
