Cổ Phiếu Là Gì? Từ Giấy Viết Tay Đến Chứng Khoán Điện Tử 4.0

Giới Thiệu Về Cổ Phiếu

Anh em ạ, trên đời này có ba loại người:
kẻ thích đem tiền nhà mình gửi ngân hàng, có người thích mua đất, và người có niềm đam mê chơi cổ phiếu.
  • Tiền gửi ngân hàng thì an toàn nhưng lãi thấp hơn cả tô bún bò không nước hầm xương
  • Đầu tư mua Đất thì vốn to, thanh khoản chậm, bán xong lúc nào chưa biết.
  • Còn cổ phiếu thì “chất như nước cất” – vừa là công cụ đầu tư, vừa là tấm vé tham gia vào nền kinh tế toàn cầu, nơi mà một cú click chuột có thể làm bạn “lãi như trúng Vietlott

cổ phiếu Việt Nam thị trường chứng khoán 2025
minh họa Chứng chỉ cổ phiếu Việt Nam trong phòng giao dịch hiện đại, với màn hình hiển thị dữ liệu thị trường chứng khoán năm 2025

Cổ phiếu rốt cuộc là cái gì? Có cầm tận tay như xấp tiền mới không, hay chỉ là mấy con số nhảy nhót trên màn hình?... 
Hôm trước, tôi gặp lại thằng bạn thân hồi cấp 3. Bao năm trôi qua, tên thì vẫn vậy nhưng thân phận thì đổi khác: giờ nó thành công nhất lớp, ngồi rung đùi chơi cổ phiếu.
Cái thằng tiết nào cũng mượn vở mình, nhìn trộm bài thi của mình, vậy mà ra đời lại lanh lợi hơn mình gấp mấy lần.
Một buổi chiều cà phê lề đường, nó giảng cho tôi nghe cổ phiếu và trái phiếu là gì?

Nó nói tỉnh bơ như thể mười năm đi học chỉ để chờ khoảnh khắc này, bắt đầu từ khái niệm giản dị, rồi định nghĩa,....Nhưng có một chi tiết, nghe xong tôi cứ bị ám ảnh mãi…

Lịch Sử xuất hiện cổ phiếu từ khi nào?

Cổ phiếu xuất hiện từ thế kỷ 17, khi Công ty Đông Ấn Hà Lan phát hành để huy động vốn cho các chuyến tàu thám hiểm. nghe thiên hạ đồn là đại gia việt rải vàng khắp biển đông để cúng cô hồn rằm tháng 7 😅
Nôm na: đầu tư tiền cho công ty sẽ chia cho bạn 1 tờ giấy có dấu mộc(Đông Ấn com-pa-ni sít-sừn😅 "Competition in the stock market" ) sau 3 tháng nữa tàu đi săn cá voi ngoài biển đông, khai thác vàng của tú bà 'Trương Thịnh" rải ở biển về.
thì cầm tờ giấy này đến công ty để chia lợi nhuận nhé!
kiểu mời góp vốn, góp thuyền, lên đồ: anh em khẩn trương đầu tư cổ phiếu hằng hải đi trục vớt vàng thôi gấp lắm rồi:hu hu

Từ ý tưởng ban đầu ấy, cổ phiếu đã phát triển và trở thành một phần quan trọng trong tài chính hiện đại, đặc biệt với cách hiểu đơn giản như sau.

Cổ phiếu nói kiểu đơn giản, nó là tờ giấy (giờ thì là dòng code trên app thôi) chứng minh bạn là đồng sở hữu một phần doanh nghiệp.
  • Ví dụ: Mua vài chục cổ phiếu Ngân hàng X tức là bạn trở thành “ông chủ nhỏ” của ngân hàng này.
  • nếu một ngày nào đó ta Mua sở hữu hết 100% cổ phiếu tiktok thì ta thành ông chủ của toptop

Định Nghĩa Nghiêm Túc Chi Tiết Về Cổ Phiếu

Sau khi nắm được khái niệm cơ bản, giờ là lúc đi sâu vào định nghĩa chính thức và chi tiết về cổ phiếu.

Nếu muốn nghiêm túc cũng có, theo Luật Chứng khoán Việt Nam 2019  Cổ phiếu (equity securities) là chứng nhận quyền sở hữu một phần vốn điều lệ của công ty cổ phần.

Nói dân dã kiểu: anh em góp tiền mở quán cà phê 300 triệu. Mỗi ông góp 100 triệu = 1/3 cổ phần = 1/3 cổ phiếu. Quán lãi thì chia nhau, quán to lên thì giá trị cổ phiếu cũng to.

vậy Ai là người phát hành cổ phiếu?

Để hiểu rõ hơn về cổ phiếu, chúng ta cần biết ai đứng sau việc phát hành nó.
👉 Doanh nghiệp cổ phần chính là “ông trùm” phát hành cổ phiếu. cũng giống như công ty đông ấn ngày xưa

Khi công ty cần vốn để mở rộng nhà máy, nghiên cứu sản phẩm mới, hay đơn giản là hết tiền, mà muốn kêu gọi thêm thì họ phát hành cổ phiếu để gọi vốn từ nhà đầu tư.
Người mua cổ phiếu = trở thành cổ đông → góp vốn cho công ty, đổi lại có quyền lợi (cổ tức là lợi nhuận, quyền biểu quyết là quyết định hướng đi của công ty, hy vọng giá cổ phiếu tăng).
  • Công ty cổ phần (niêm yết trên sàn): ai cũng có thể mua mã cổ phiếu nào đó, về cất thời gian sau bán kiếm tiền
  • Công ty cổ phần chưa niêm yết (OTC): Vẫn phát hành cổ phiếu nhưng mua bán khó hơn, giống kiểu “chợ đen” anh em hay chém gió → phải thỏa thuận tay đôi.
  • Nhà nước (đôi khi cũng phát hành cổ phiếu) Khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước → phát hành cổ phiếu để chuyển thành công ty cổ phần.

có những loại cổ phiếu nào?

  • Cổ phiếu phổ thông: nếu ta mua nó thì ta Có quyền biểu quyết, ăn chia cổ tức (lợi nhuận) theo tình hình, được quyền mua thêm khi công ty phát hành mới. Nhưng khi công ty phá sản thì xin lỗi, bạn là người đòi quyền lợi sau cùng
  • Cổ phiếu ưu đãi: ăn cổ tức đều đặn, ưu tiên chia tài sản khi công ty dẹp tiệm. Nhưng thường không có quyền biểu quyết. Kiểu như bạn được chia bánh trước, nhưng không được góp ý xem bánh nên làm vị gì.

Giá cổ phiếu dao động theo lợi nhuận công ty, tình hình kinh tế, chính sách lãi suất, và tâm lý thị trường. Đôi khi công ty ngon nhưng giá lại sập “như chứng khoán mùa Covid”, vì nhà đầu tư bán tháo theo tin đồn.

khoan hãy nói đến nguyên nhân nó giao động lên xuống, chúng ta tìm hiểu về lịch sử của nó ở vn trước đã

lịch sử cổ phiếu ở việt nam:

Sau khi hiểu về các loại cổ phiếu và cách chúng vận hành, hãy cùng nhìn lại hành trình phát triển của cổ phiếu tại Việt Nam, bắt đầu từ thời kỳ giấy tờ truyền thống.

Cổ phiếu hồi xưa: bằng giấy thật

Trước đây, khi doanh nghiệp phát hành cổ phiếu, nhà đầu tư nhận được tờ giấy chứng nhận sở hữu (có mộc đỏ, chữ ký tươi).

Nhìn giống kiểu “bằng tốt nghiệp” hoặc “sổ đỏ mini”. Ai cầm tờ giấy đó thì coi như có quyền với số cổ phần ghi trên giấy.

Hồi đó nhiều người ôm cổ phiếu giấy cả vali, cất két sắt, coi như của để dành.
ngày xưa còn có cả loại ghi danh và ẩn danh nữa:

Cổ phiếu vô danh (bearer shares)

là cổ phiếu không ghi tên người sở hữu. Ai cầm trong tay thì người đó được coi là chủ sở hữu. Giống như tiền mặt vậy:
  • Tờ 500k ai giữ thì của người đó, không cần ghi tên, không cần chứng minh.
  • Cổ phiếu vô danh cũng thế, chỉ cần có tờ giấy chứng nhận là đi nhận cổ tức, đi họp cổ đông, hoặc bán lại cho người khác được luôn.
Đặc điểm của cổ phiếu vô danh:
Tính ẩn danh cao: Không ghi tên nên không ai biết thực sự ai là cổ đông.
Chuyển nhượng dễ như lật bánh tráng: Chỉ cần đưa tờ cổ phiếu cho người khác là xong, chẳng cần thủ tục.
Nguy cơ cao: Vì dễ bị thất lạc, mất cắp, hoặc dùng để rửa tiền, trốn thuế.

cổ phiếu ghi tên người sở hữu:

là người ta ghi toẹt tên người ở hữu lên đó, ví dụ Nguyễn văn A. sau đó đóng dấu mộc vào tờ cổ phiếu ấy
nó đẹp đúng nghĩa là một tờ giấy in, đẹp như kiểu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bây giờ ấy. Trên đó có:
  • Tên công ty phát hành (kiểu như “Công ty Cổ phần Xi măng VĨNH HẰNG”).
  • Mệnh giá (ví dụ: 100.000 đồng/cổ phần).
  • Số lượng cổ phần mà tờ giấy đó đại diện.
  • Ngày phát hành và chữ ký, dấu đỏ lòe loẹt.
  • Nếu là cổ phiếu ghi danh thì có luôn tên chủ sở hữu in hoặc viết tay.
  • Còn cổ phiếu vô danh thì chỉ ghi mỗi số lượng, ai cầm tờ giấy đó thì coi như “ông chủ” – kiểu như tờ tiền, xài tay trao tay.
👉 ngày xưa người ta ghi toẹt tên chủ sở hữu hoặc mệnh giá lên tờ giấy, rồi đóng dấu cái bụp là xong. Không có công nghệ lưu dữ liệu điện tử như bây giờ, nên tất cả chỉ nằm trên giấy và sổ sách.

các cụ ngày xưa in hoa văn đẹp thật, có số seri, y như kiểu tờ ngân phiếu hoặc trái phiếu kho bạc, sang chảnh, nhưng khổ nỗi
  • Mất giấy = mất cổ phần (ai nhặt được thì cười tít mắt😊).
  • Dễ bị làm giả, buôn chợ đen tấp nập.
  • Giao dịch chuyển nhượng phải viết giấy tay hoặc ra công ty xác nhận.
Bây giờ chuyển hết sang dữ liệu điện tử, an toàn hơn, đỡ cảnh “giấu cổ phiếu trong gầm giường, sợ chuột gặm”.
Với sự thay đổi này, pháp luật Việt Nam đã có những quy định mới để quản lý tốt hơn
👉 Theo Luật Doanh nghiệp 2020 và Luật Chứng khoán 2019, Việt Nam không cho phép phát hành cổ phiếu vô danh nữa
Tất cả cổ phiếu phải là cổ phiếu ghi danh (ghi rõ họ tên, thông tin của cổ đông).
Lý do: để quản lý minh bạch, tránh rủi ro tài chính – chứ không thì thị trường loạn như chợ Đồng Xuân ngày cuối năm.

Cổ phiếu bây giờ – toàn dữ liệu điện tử thôi anh em ạ

Từ những đổi mới trong quản lý, thị trường chứng khoán Việt Nam đã chuyển mình mạnh mẽ với hình thức hiện đại hơn để theo kịp với thế giới
Sau khi Việt Nam hiện đại hóa thị trường chứng khoán, toàn bộ cổ phiếu đã được lưu ký tập trung tại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (VSDC).

Nghĩa là bạn sẽ không còn cầm giấy, mà cổ phiếu chỉ tồn tại dưới dạng dữ liệu điện tử trong tài khoản chứng khoán.

Mọi giao dịch mua bán (trên HOSE, HNX, UpCOM) đều cập nhật ngay trong hệ thống, nhanh gọn, không còn cảnh “mang giấy ra công chứng rồi chuyển nhượng nữa”.

CHƠI CỔ PHIẾU VÀ ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN

Sau khi hiểu rõ về nguồn gốc và hình thức của cổ phiếu, giờ là lúc phân biệt rõ giữa "chơi cổ phiếu" và "đầu tư chứng khoán" để anh em không còn nhầm lẫn nữa.
để tôi chém gió về khái niệm này nếu anh em nào không đọc tiếp là tôi giận luôn đó.
  1. Chơi cổ phiếu: tức là mình tham gia mua bán cổ phiếu – tức phần vốn góp của công ty niêm yết trên sàn (HOSE, HNX, UpCOM). Đây là dạng chứng khoán cơ sở.
  2. Đầu tư chứng khoán: là khái niệm rộng hơn. Nó bao gồm:
Nói cách khác:
  • Cổ phiếu là một "món" trong bàn tiệc chứng khoán.
  • Chứng khoán là tất cả các món của "bàn tiệc" ấy.
Ví dụ: người ta bảo “Tôi chơi chứng khoán” → có thể là mua cổ phiếu, mua trái phiếu, thậm chí đánh phái sinh.
Nhưng bảo “Tôi chơi cổ phiếu” → tức là rõ ràng chỉ tập trung vào cổ phiếu thôi.

Hóa ra mình hay nhầm tưởng chứng khoán = cổ phiếu. Nhưng thật ra chứng khoán còn nhiều loại “món nhậu” khác, có món nhẹ, có món cay xé lưỡi như phái sinh 😆.

Ủa Vì Sao CỔ PHIẾU lại Tăng Giảm LÊN XUỐNG ?

Cổ phiếu không có giá cố định.: ví dụ giá bát phở. có lúc 30k, có lúc 35k vì lợn dịch tả nhiều nên giá đắt

  • cổ phiếu Nó giống như… giá nhà trọ, Khu ngon (doanh nghiệp tốt) thì giá cao. bán phở đắt hơn là đương nhiên
  • Khu ổ chuột (doanh nghiệp nợ nần) thì rẻ bèo. bán phở nơi đó thì cũng hạ giá xuống 25k/1 bát, toàn dân ở đó lao động phổ thông mà

Yếu tố ảnh hưởng: có rất nhiều yếu tố 

  • Lợi nhuận công ty. làm ăn bết bát tì cổ phiếu cũng lết lát
  • Kinh tế vĩ mô. Lãi suất ngân hàng.
  • Tâm lý thị trường (đôi khi chỉ vì Elon Musk tweet một câu).
  • “mai không đi xe xăng nữa. vầy là mai cổ phiếu xe điện tăng phi mã"
  • hoặc Elon bảo mai chuyển sang dùng mạng vietteo là cổ phiếu của nhà mạng này tăng ầm ầm

Quy Trình Mua Bán Cổ Phiếu

sau khi Hiểu được nguyên nhân biến động và làm rõ các khái niệm, bây giờ là lúc tìm hiểu cách anh em có thể tham gia mua bán cổ phiếu một cách thực tế.
chơi cổ phiếu giống như đi xe gắn máy, phải hiểu được nguyên lý vận hành, chủng loại tên xe, đổ xăng hay sạc điện, học luật giao thông đội mũ bảo hiểm, mua bảo hiểm,thì chúng ta mới được đi ra đường

  1. Muốn chơi cổ phiếu thì chúng ta phải Mở tài khoản chứng khoán (SSI, VNDIRECT, VPS…).
  2. Nạp tiền vào tài khoản. tất nhiên là phải nạp tiền vào thì mới cho chơi, chứ không có chuyện chơi thử. giống như đi hát karaoke nhân viên đó, nạp tiền vô thì gọi nhân viên vào rót bia chứ làm gif có chuyện "chơi thử và chơi nợ"
  3. Đặt lệnh mua/bán qua app.
  4. Thanh toán T+2/T+3.
  5. Phí giao dịch: 0.1 – 0.3%.
  6. Thuế bán: 0.1%.

Ví dụ: sáng nay đẹp trời. Ta Mua 100 cổ phiếu Vina sữa. giá 70.000 = 7 triệu. Nếu chiều nay giá lên 80.000, lời 1 triệu (trừ phí, thuế). ngon.

Giả sử Nếu giá rơi về 60.000, thì thôi… ta thua lỗ cổ phiếu. Hôm đó hoặc tháng đó.

  • Giả sử Ta kệ không bán nữa. Lỗ thì cũng đã mua rồi
  • Cứ để đó mấy hôm sau nghe tin thời sự. Kiểu nước úc khô hạn nên tình trạng chăn nuôi bò kém sữa.
  • Úc Quyết định nhập khẩu 100%, các sản phẩm nông nghiệp của việt nam trong đó có thịt bò và sữa của vinamiu.
  • Vậy là tự dưng cổ phiếu của vina-sữa tăng 2 triệu/ 1 cổ.
  • Trong tài khoản chứng khoán của ta đang nắm giữ 100 cổ. (Là tiền lương tháng tiết kiệm 7 triệu mua đúng 100 cổ, lúc giá nó chỉ có 70 nghìn/ 1 cổ)
  • Giờ giá lên 2 triệu/ 1 cổ. Ta bán đi lời 200 triệu 😋. Ngon
  • Lúc ấy ta lên fb nói một câu đạo lý gì đó cho ngầu. Hả anh em
  • Thấy lời là ta bán thôi anh em ạ. Găm hàng làm gì. Sang tháng bên Úc có mưa. Đồng cỏ xanh mượt trở lại. Bất ngờ nó lại quay xe với việt nam thì toang. Mình cứ thế thôi 😅 Hi hị

Đấy là tôi ví dụ chơi cổ phiếu là thế. Giống như mấy bà thím bán cá ngoài chợ, gom tiền mua vàng đeo cho xinh gái, vàng lên thì bán đi lấy lời.

Warren Buffett ông ấy bảo thủ và có lúc đã giữ các loại cổ phiếu lên tới 20 năm. Anh em lên mạng sớt google thử xem có phải ông ấy đã thủ những cổ phiếu nào nhé

👉 Đọc cổ phiếu mà chưa tìm hiểu về trái phiếu thì khác gì uống bia không mồi – nhạt lắm! xem ngay link màu cam để tìm hiểu về trái phiếu nhé anh em!

tìm hiểu trái phiếu là gì tại đây:

Cổ Phiếu Là Như Thế Đó Anh Em

Cổ phiếu không phải là trò may rủi hay cỗ máy tạo ra tiền vô tận đâu anh em ạ, mà là một công cụ tài chính tiềm năng – vừa có thể mở ra cơ hội, vừa tiềm ẩn rủi ro mất trắng.

Suy cho cùng, cuộc đời cũng giống như thị trường chứng khoán – luôn đầy biến động, thăng trầm và bất ngờ.

Thành công không đến từ may mắn hay sự vội vã, mà từ kiên nhẫn, học hỏi, dám ngã rồi biết đứng dậy.

Mà nghĩ lại mới buồn cười… cái thằng hồi cấp 3 suốt ngày mượn vở mình chép giờ lại là đứa ngồi dạy mình về cổ phiếu. Hóa ra học dốt hay học giỏi hồi xưa cũng chẳng quyết định được gì nhiều đâu anh em ạ.

Ở đời, quan trọng nhất không phải điểm số hay thành tích, mà là còn có một thằng bạn sẵn sàng ngồi cùng mình ở quán nước lề đường, vừa nhâm nhi ly đen đá vừa chém gió về cuộc đời.

Hóa ra Thành công lớn nhất đôi khi không nằm trên bảng giá điện tử xanh đỏ chớp nháy, mà nằm ở chỗ ta vẫn giữ được tình bạn – thứ “cổ phiếu quốc dân” dính như keo 502.

Cơ mà thú thật với anh em là, ngồi nghe nó rung đùi trade cổ phiếu, tôi vừa phục vừa cay như ăn ớt.😡

Hồi xưa nó toàn chép bài mình, giờ thì giàu lên nhờ cổ phiếu, vợ đẹp con xinh, còn mình ngồi gãi đầu gãi tai hỏi “cổ phiếu có cầm tận tay được không😅”.

Đúng là cuộc đời

Nhưng thôi, cũng chẳng sao… vì ít ra nó giàu tiền, còn tôi giàu… kỷ niệm. Đời mà anh em ạ, mỗi đứa một kiểu giàu, miễn không nghèo tình bạn là được.

phải không bạn lòng?

Đăng nhận xét

cảm ơn bạn đã bình luận, comment của bạn sẽ được kiểm duyệt trước khi xuất hiện trên trang.

Mới hơn Cũ hơn
💬 Bình luận
🌙