Tại sao phải giới hạn cổ phần khối ngoại?
Tôi là F0 chính hiệu, đang tìm hiểu về chứng khoán Việt Nam mà chỉ biết nhìn bảng điện đỏ xanh mà “tim đập loạn xạ”.
Nghe mấy anh chị nói “room ngoại”, tôi tưởng oách lắm, kiểu phòng VIP karaoke chỉ dành cho khách sang chảnh nước ngoài.
Thế nhưng khi tra cứu kỹ, hóa ra… không phải như thế đâu anh em ạ
Trong chứng khoán việt nam Room ngoại, hay còn gọi là tỷ lệ sở hữu nước ngoài (foreign ownership limit), dùng để chỉ cái ngưỡng giới hạn cổ phần mà nhà đầu tư nước ngoài được phép mua cổ phiếu trong doanh nghiệp niêm yết.
Nôm na: công ty vốn 100 tỷ, mức tối đa cho khối ngoại mua 49%, tức là cổ phiếu người nước ngoài nắm giữ (chỉ được ôm) đến 49 tỷ thôi, còn lại 51 tỷ là sân chơi cho dân nội địa là anh em chúng ta tha hồ quẩy
 |
| Giới hạn sở hữu cổ phần nước ngoài giống như chia phòng karaoke VIP – vừa cho Tây hát, vừa để trai làng còn chỗ tỏ tình |
room ngoại Nghe thì khó hiểu, để tôi kể cho anh em nghe chuyện này nhé:
ở đầu làng có cái quán karaoke VIP, phòng máy lạnh, ghế sofa êm, âm thanh nghe cũng gọi là xịn nhất làng.
Thanh niên tối nào cũng tụ tập đông vui lắm: hát nhạc bolero, gọi vài chai bia uống với nem chua thêm vài hạt lạc chill chill...
mấy anh trai làng ý muốn cưa cẩm cô tiếp viên xinh như hotgirl chân dài như một cốc bia
Mối tình đang nảy nở, anh trai làng tính bụng hôm nay hát xong bài "đắp mộ cuộc tình" sẽ “tỏ tình” thì bất ngờ...
Tập đoàn khách Tây khối ngoại kéo vào ào ào như cào cào ăn lúa, bọn này nhiều tiền cả quyển như đôla âm phủ, bao trọn phòng VIP, hát thâu đêm suốt sáng.
Từ tháng 3 âm lịch đến tận rằm tháng 7 vẫn chưa chịu ra, hát từ nhạc trẻ đến nhạc đỏ, micro nóng như củ khoai trong lò
Vậy là anh em làng đành phải dạt ra vỉa hè, ngồi trà đá, gặm hạt hướng dương, thở dài:
“ haizz...Bảo sao ế vợ, muốn vào hát cũng chẳng còn chỗ ngồi…” 😢
trà đá uống xong xót ruột, mà hướng dương ăn xong nó cũng chẳng ra gì.!!!
Thế là ông chú trưởng làng – người vừa giữ vai trò “chủ tịch UBCK dân số thôn” – mới đứng lên họp bà con
👉 “Từ nay, quán karaoke có 10 phòng thì chỉ cho tối đa 4 phòng VIP dành cho khách Tây.
Còn lại 6 phòng phải để anh em trai làng văn nghệ tha hồ quẩy nhạc
Tây có tiền thì kệ nó hát, nhưng trai làng cũng phải còn sân chơi, còn cơ hội hát tỏ tình để… bớt ế vợ.😅”
Cả làng vỗ tay rào rào, anh em trai làng thở phào nhẹ nhõm, cô tiếp viên cũng cười duyên hơn, vì giờ đây khách nội còn có cửa tán tỉnh.
Tây thì vẫn vui bảo ok, vì ít nhất vẫn có 4 phòng VIP để hát.
TÓM LẠI: Room ngoại trong chứng khoán cũng y chang vậy. Giới hạn số phòng karaoke = giới hạn cổ phần nước ngoài.
Vừa cho Tây chơi, vừa giữ phần cho dân nội, để chợ chứng khoán không biến thành… karaoke độc quyền. 🎤🍻
Ví dụ đời thường cực sinh động, để bạn không còn thấy room ngoại oai như karaoke VIP nữa.
Quay lại chủ đề bài viết room ngoại thực chất là công cụ cân bằng quyền lợi, vừa bảo vệ nhà đầu tư nội, vừa cho khối ngoại chơi đúng luật.
Tỷ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam quy định thế nào?
Dòng tiền khối ngoại đổ vào là một dấu hiệu tốt, cho thấy sự tăng trưởng của nền kinh tế. nhưng nó phải nằm trong luật định
nói thật Ở Việt Nam, sân chơi cho cổ phiếu ngoại nắm giữ khác nhau tùy loại doanh nghiệp:
Doanh nghiệp niêm yết thông thường:
- Tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa 49% vốn điều lệ.
- Ví dụ: tập đoàn Họ phạmroup, Másan, PMJ giữ mức 49% để vừa thu hút khối ngoại, vừa không mất quyền điều hành.
Ngân hàng thương mại:
- Cổ phiếu tây tối đa 30%, trong đó một tổ chức/cá nhân không quá 15%, nhà đầu tư chiến lược có thể 20%, tổng không vượt 30%.
- Ví dụ: VpiBank, Techcơmbank cân nhắc số ghế ngoại để dân nội còn ngồi thoải mái.
Chém gió: “Ngân hàng mà cho mấy tay bên bển chiếm hết ghế thì dân nội có khóc không ra tiếng
Ngành nghề kinh doanh có điều kiện hoặc đặc thù (hàng không, viễn thông, bất động sản, năng lượng, quốc phòng…):
- Room ngoại tối đa theo luật chuyên ngành: có ngành 30%, có ngành 0%, có ngành mở 100%.
- Ví dụ: một số công ty viễn thông tư nhân mở vài chục %. Nhưng vietteo thì khác. Tập đoàn này vẫn nắm toàn bộ quyền điều hành và quyết định.
- Ở thị trường nước ngoài: Vietteo có thể tham gia dưới hình thức liên doanh, nhưng ít khi khối ngoại chiếm hơn 50% cổ phần nhằm đảm bảo quyền kiểm soát theo pháp luật và chiến lược quốc gia.
- tuy nhiên Một số thị trường nước ngoài mà Vietteo đầu tư tham gia hoạt động theo mô hình liên doanh với đối tác bản địa – trong đó có sự góp mặt của các nhà đầu tư trong nước hoặc nhà nước sở tại. Ví dụ như ở Myanmar:
- Tại Myteo (Vietteo Myanmar), Vietteo Global giữ 49% cổ phần, còn lại là một số nhà đầu tư hoặc tổ chức khác
- "Trong bài viết này đã Đổi Tên các tập đoàn để tránh cảm giác gợn gợn"
Chém gió: “Không mở room ngoại, điều đó có nghĩa là phòng VIP chỉ dành cho dân nội, đỉnh nóc kịch trần bay phấp phới!”
Với Doanh nghiệp không thuộc ngành hạn chế:
Từ 2015 (Nghị định 60/2015/NĐ-CP), lý thuyết mở 100% cho khối ngoại.
Thực tế, nhiều công ty vẫn giữ 49% hoặc thấp hơn do lo mất quyền kiểm soát, điều lệ chưa kịp điều chỉnh, hoặc thủ tục chưa rõ ràng.
có nghĩa là: “Room ngoại 100% trên giấy, nhưng thực tế nhà đầu tư nội còn ghế ngồi ngon lành.”
Muốn hiểu dòng tiền khối ngoại hơn? Xem thêm: Khối ngoại là gì? Góc nhìn tài chính và dòng tiền ngoại ⬅Đọc tiếp
Tóm lại: Tỷ lệ sở hữu khối ngoại phổ biến: 30% ngân hàng, 49% doanh nghiệp niêm yết, ngành đặc thù tuỳ luật.
Tại sao phải giới hạn cổ phần khối ngoại?
Câu hỏi đặt ra là " ủa, sao không cho người ta mua thoải mái? Tiền nhiều thì càng tốt chứ?"
Thực ra thì Giới hạn cổ phiếu không phải trù dập đâu anh em ạ, mà để… dân nội còn ghế VIP mà ngồi!
cũng giống như quán karaoke mà tôi lấy ví dụ ở trên đó. có yếu tố nước ngoài vào sân chơi thì nó phải nằm trong luật định hẳn hoi:
- An ninh & chủ quyền: Ngành nhạy cảm như ngân hàng, viễn thông, năng lượng, quốc phòng, tất nhiên là phải cho dân nội nắm giữ rồi
- Bảo vệ doanh nghiệp nội: ngoài mục đích an ninh quốc phòng ra thì phải hạn chế chứ nếu đại gia ngoại mua hết, dân nội còn đâu nữa mà mua
- Ổn định thị trường: Tỷ lệ sở hữu nước ngoài kiểm soát dòng vốn, tránh “vào ồ ạt, ra vội vàng” như sóng thần
- Cam kết quốc tế: WTO yêu cầu mở dần, room ngoại là công cụ lộ trình hợp lý.
Tóm lại: Giới hạn cổ phần khối ngoại cân bằng quyền lợi giữa nhà đầu tư ngoại và nội, bảo vệ doanh nghiệp khỏi bị thâu tóm, ổn định thị trường.( khỏi bị chảy máu lợi nhuận khi cổ tức chảy ra nước ngoài).
Room ngoại ở một cái chợ cá truyền thống giữa làng chài chứng khoán:
Ok anh em, để tôi kể tiếp câu chuyện chợ cá cho dễ ngấm nhé 🐟:
Ở một cái chợ cá truyền thống giữa làng:
- Khách ngoại (tây balo) kéo đến, tiền đô rủng rỉnh, muốn mua hết sạch cá trong chợ đem về làm sushi(ăn gỏi) kể cả thóc gạo mắm muối rau củ mua sạch...
- Nếu không giới hạn → dân làng “đói cá”, không còn hàng để ăn hay bán lại.
- vậy là 11 giờ trưa bảo thằng cu đi nấu cơm, nó mếu máo nói gạo bán cho tây hết rồi. làng chài bán hết nông sản rau củ xong quay ra không còn cái gì để nấu ăn nữa😅
- Điện năng lượng xăng dầu.... cũng do tây nắm giữ. Bán nhỏ giọt
Thế nên ban quản lý chợ phải ra luật: mày mua cái gì thì mua, nhưng chỉ được giới hạn thôi nhá
thông cáo bằng tiếng anh hẳn hoi kiểu:
“Buy whatever you want, but there’s a limit, okay?”“Grab whatever you like, but don’t cross the line, buddy.”“You can buy all you want, but only up to the cap, got it?”
- An ninh & chủ quyền: Cá loại “đặc sản quốc phòng” như cá trắm to, cá lăng quý hiếm thơm ngon – chỉ dân nội được giữ thôi. Không thể để tây ôm hết, lỡ mai họ… xuất khẩu ngược lại thì toang.😅
- bạn quản lý chợ cá Bảo vệ doanh nghiệp nội: Nếu đại gia ngoại ôm hết cá ngon, dân nội mất chỗ bán hàng. Thế là phải để lại một phần “ghế VIP” cho bà con nội ngồi bán cá rau cỏ lưới ngư cụ vân vân
- Ổn định thị trường: Tây mà, tiền nó nhiều tiêu cả quyển, vì thế cho nên vào nhiều thì giá cá tăng vọt, tây rút một cái thì cá rớt giá như sập sàn. (hỗn loạn thị trường)
- Cam kết quốc tế: WTO bảo “phải dần mở cửa chợ cá cho tây vào”. Ừ thì mở, nhưng mở có lộ trình, chứ không thể cho tây ôm hết một lúc.
- hà nội không vội được đâu
👉 Tóm lại: Giới hạn cổ phần khối ngoại cũng giống như quy định quán karaoke hoặc chợ cá: vừa cho khách ngoại mua để tạo sức sống, vừa giữ phần cho dân nội, để chợ vừa nhộn nhịp vừa không lo vỡ trận.
ví dụ full room ngoại trong chứng khoán việt nam
- Vina sữa (VNMiu): Một trong những “mẻ cá ngừ” ngon nhất chợ chứng khoán. Room ngoại nhiều năm liền full. Các quỹ ngoại khát đến mức phải mua lại từ tay dân nội giá cao hơn.
- FPTi: Từng full room ngoại, khối ngoại rất khoái vì đây là “cá chép hóa rồng” trong ngành công nghệ.
- Ngân hàng: Nhiều ngân hàng room ngoại 30%, hết sạch. Dân ngoại thèm nhỏ dãi nhưng bị giữ lại, giống như ban quản lý chợ cấm bán cá trê cho khách Tây, sợ họ đem về nấu món kỳ quặc.😅
cơ hội và thách thức? – Cá ngon nhưng lắm drama
Room ngoại vừa là cơ hội, vừa là rắc rối.
Lợi ích:
- Hút tiền ngoại: Khi room chưa đầy, cổ phiếu ngon dễ hút vốn ngoại, giá tăng.
- Bảo vệ ngành chiến lược: Tránh chuyện “cá quốc dân” bị hốt hết.
Bất cập:
- Thanh khoản méo mó: Khi room full, dân ngoại muốn mua phải trả giá cao hơn nhiều. Y như cảnh chợ cá có “giá Tây – giá ta”.
- Doanh nghiệp khó huy động vốn: Có khi muốn gọi thêm tiền ngoại, nhưng room chật, đành chịu.
- Câu chuyện không công bằng: Tây mà, họ thích đối sử công cằng sòng phẳng, không thích bảo kê và bảo hộ, Cùng một loại cá (cổ phiếu), nhưng dân ngoại và dân nội bị đối xử khác nhau.
Anh em Tây đừng buồn nhé, ta đến với thị trường cũng như đến với cuộc đời thôi: chẳng ai mang theo cổ phiếu nào khi rời đi cả, nên việc ôm được bao nhiêu cũng chỉ là cuộc chơi nhất thời mà thôi. Quan trọng là còn chỗ thì chen đúng hàng, chọn đúng phần, thế là đủ vui rồi. phải không bạn lòng? Are you okê
Drama “nới room” – Khi bà chủ chợ đổi luật
Thỉnh thoảng, thị trường rộ lên tin: “Doanh nghiệp A sắp nới room ngoại từ 49% lên 100%.”
Ngay lập tức, giá cổ phiếu nhảy vọt. Vì dân ngoại nghĩ: “A ha! Sắp được mua thêm cá rồi!” Dân nội thì tranh thủ đầu cơ: “Mua trước, rồi bán lại cho Tây với giá cao.”
Ví dụ, năm xưa khi Sabêcô (SAB) được bán phần lớn cho ThaiBev, đó chẳng khác nào bà chủ quán cá bỗng hô to:
👉 “Khách ngoại hôm nay không giới hạn! Muốn ôm bao nhiêu cá hô cũng được!”
Thế là cả chợ nháo nhào, giá cá tăng chóng mặt.
Những pha “hài hước” khi room ngoại chật như chợ Tết
- Tây khóc, ta cười: Dân ngoại có tiền nhưng bị chặn, đành mua lại giá cao. Dân nội thì vừa ngồi nhâm nhi trà đá vừa bán “cá đội giá”.
- Room ngoại mở kiểu… nửa vời: Có doanh nghiệp nới room nhưng loại trừ vài ngành nghề. Ví dụ: “Công ty cho phép khách ngoại mua thoải mái… trừ mảng cá thu, cá trích, còn cá lòng tong thì mua vô tư.”
- Trò “xin nới room” kéo dài: Nhiều công ty hứa sẽ xin mở room, nhưng cứ hứa mãi. Giống như bà bán cá nói: “Ngày mai cá về nhiều lắm nha!” mà mấy tháng sau chẳng thấy.
Bài học cho nhà đầu tư – Đi chợ cá mua cổ phiếu phải khôn
Nếu coi thị trường chứng khoán là chợ cá, thì nhà đầu tư nội cần rút ra vài mánh:
- Canh lúc room sắp nới: Mua trước, rồi khi Tây ùa vào, bán lại giá cao. Giống như mua cá lúc còn rẻ, rồi chiều bán cho khách du lịch.
- Chọn cổ phiếu chưa full room: Vì còn room thì còn cơ hội hút tiền ngoại. Cá còn nhiều, dễ bán chạy.
- Đừng ảo tưởng: Có lúc tin “nới room” chỉ là chiêu PR. Như bà bán cá chợ hứa “mai có cá hồi tươi từ Alaska”, nhưng mai lại mang ra… cá basa.
Room ngoại Giữ cá cho dân mình, chia phần cho khách ngoại
Room ngoại trên thị trường chứng khoán Việt Nam thực chất là chuyện “giữ cá cho dân mình”, không để khách ngoại ôm hết phần ngon.
Nó giống như ban quản lý chợ cá buổi sáng: cá ngon luôn bị tranh mua, nên phải đặt ra luật để không ai thâu tóm toàn bộ.
Nhờ vậy, room ngoại trở thành một chiếc van điều tiết thông minh: vừa bảo vệ doanh nghiệp nội, vừa tạo cơ hội cho khối ngoại tham gia, góp phần tăng thanh khoản và đẩy giá cổ phiếu.
Thế nhưng, chính cái luật chơi này lại tạo ra đủ thứ tình huống dở khóc dở cười: Tây khát hàng thì ta được giá, doanh nghiệp muốn gọi vốn lại vướng trần, còn tin đồn “nới room” thì khiến giá cổ phiếu tăng vọt như cá mùa nước nổi.
Quy định hiện tại cũng khá rõ: ngân hàng thường bị chặn ở 30%, doanh nghiệp niêm yết phổ biến ở mức 49%, còn ngành đặc thù thì từ 0 đến 100% tùy luật.
Vậy nên, F0 như mình đã nhớ: room ngoại chẳng khác nào ghế VIP trong quán karaoke – không phải muốn ngồi là được, phải đúng luật, đúng chỗ.
Nhà đầu tư nào hiểu luật chơi thì giống như bà nội trợ tinh ranh đi chợ: biết chọn cá, biết lúc nào chen, lúc nào đứng ngoài để mua được phần ngon. Còn không hiểu, thì dễ rơi vào cảnh… đi chợ muộn, chỉ còn xương cá, đầu cá.
Tóm lại, nắm rõ room ngoại nghĩa là vừa hiểu quyền của mình, vừa biết cơ hội cho khối ngoại, từ đó chơi chứng khoán vừa vui vừa khôn ngoan. Suy cho cùng, room ngoại cũng chỉ là một con số; quan trọng là cách bạn tận dụng nó như thế nào để biến “luật chợ” thành lợi thế đầu tư cho chính mình.
Khối ngoại có room, ta cũng có room – nhưng cuộc đời chúng ta thì chẳng có room nào hết; quan trọng không phải giữ được bao nhiêu cổ phiếu, mà là biết tận dụng cơ hội khi nó còn mở ra trước mắt
